Door de redactie. Als kersverse ouders kom je met je kleine spruit voor een flink aantal keuzes en vragen te staan. Gaan we voor wasbare luiers of wegwerp? Hoe doen we dat met slapen? Borstvoeding en/of flesvoeding? Op verzoek of met een vast ritme? Wat te doen bij rode billetjes? Kinderziektes? En… Hoe doen we dat met de eerste hapjes?
Alle ouders willen ‘het beste voor hun kind’, maar het is nog niet eenvoudig om als ouders uit te vissen wat je nu het beste vindt. Er is geen standaard handboek met goed onderbouwde, kritische informatie, en wat de een belangrijk vindt, is voor de ander weer onzin. Aan eenieder dus de schone taak om je eigen weg te vinden in al deze keuzes!
In dit blog wil ik jullie graag meer vertellen over de opties die er zijn met betrekking tot de eerste bijvoeding en zal ik de ‘Kleintjes methode’ bespreken waar wij in de (voedsel)opvoeding van onze kinderen ontzettend veel aan hebben gehad.
Wat mij betreft is het boek Eten met de Kleintjes een echte must have! Te leen in de meeste bibliotheken. Koop je hem liever, dan kan dat hier.
Wat is de beste leeftijd voor de eerste hapjes?
Wanneer je in de supermarkt op een potje babyvoeding kijkt, zie je dat de eerste hapjes al worden aangeboden voor baby’s van 4 maanden oud. Dit zijn vaak enkelvoudige groente- en fruithapjes zoals pompoen, wortel, appel of perzik. Dan volgen de potjes met leeftijden van 6+, 8+ en 12+ maanden met steeds complexere samenstellingen van de receptuur. Fabrikanten van babyvoeding vinden 4 maanden kennelijk een goed moment om te starten, of bieden het in elk geval voor die leeftijd aan.
Het Voedingscentrum adviseert te starten ergens tussen de 4 en 6 maanden. Eerder of later zou de kans op allergie-ontwikkeling vergroten. Belangrijk is dat het kind en de ouders ‘eraan toe’ zijn. En dat is volgens hen wanneer je baby een goede romp-hoofd stabiliteit heeft en zelf eten wil pakken en in zijn mondje wil stoppen. (Bron)
Er zijn echter ook kritische geluiden die dit advies van het Voedingscentrum aan de vroege kant vinden. Het Voedingscentrum zou in verband met nauwe banden met de industrie (waaronder fabrikanten van babyvoeding) niet 100% onafhankelijk zijn in haar adviezen. Wellicht dat zij daarom de startleeftijd wat lager inschatten dan objectief bekeken gezond zou zijn.
Darmrijping
Er zijn wetenschappelijke onderzoeken die aantonen dat het beter is om niet eerder te starten met de eerste hapjes dan ongeveer 6 maanden. Dan zou het darmstelsel voldoende uitgerijpt zijn om vaste voeding goed te kunnen verwerken.
Lees hiervoor vooral het interessante artikel dat darmfloratherapeut en collega-blogger Nienke Gottenbos hierover schreef. In haar blog vind je een uitgebreide opsomming van de wetenschappelijke onderzoeken. Je vindt het blog hier.
Ook kinderdiëtist en lactatiekundige Stefan Kleintjes is voorstander van niet te vroeg starten met vaste voeding. Rond de 6 maanden is bij de meeste baby’s het darmstelsel voldoende ontwikkeld om naast borstvoeding (of flesvoeding) te starten met groente en fruit. Ook hij heeft uitgebreid geschreven over de risico’s van te vroeg starten met de eerste hapjes (Bron). Uiteraard gelden in alle gevallen de adviezen niet als absolute termijn. Het ene kindje is er eerder klaar voor dan de andere. Ze zijn bedoeld als richtlijn, als gemiddelde.
Bij mijn kinderen zijn we, geïnspireerd door de Kleintjes methode, ook rond de 6 maanden gestart met de eerste hapjes, en voor mijn gevoel sloot dit voor ons ook goed aan bij het ‘eraan toe’ zijn. Na alle informatie en onderzoeken te hebben gelezen, vonden wij het niet nodig om bijvoeding te overhaasten (hoewel ik enorm uitkeek naar het eetfestijn!). Want waarom zou je? Wetenschappers en deskundigen zijn het erover eens dat baby’s tot eerste jaar, hun volledige behoefte aan voedingsstoffen goed uit moedermelk (of kunstvoeding) kunnen halen, mits je als moeder natuurlijk gevarieerd en gezond eet.
Dus, vooropgesteld, het staat eenieder vooral volledig vrij om zelf te kiezen wanneer je start! Mijn ervaringen zijn goed met het starten van de eerste hapjes met 6 maanden. Onze kindjes zijn inmiddels goede, gevarieerde eters geworden. Ook hebben we (tot nu toe, ze zijn nu 6 en 3 jaar) geen voedselallergieën bij ze ontdekt.
Eerste hapjes: gepureerd eten of hele stukjes?
Veel mensen starten de eerste hapjes met gepureerd eten. Enkelvoudige hapjes, zoals gekookte gepureerde wortel of gepureerde verse appel. Of je kunt een potje kopen met gepureerd eten, voor thuis en handig voor onderweg. Met een lepeltje geef je je kindje het hapje, en hij beleeft voor het eerst een andere smaak dan melk! Werkt prima, en kinderen worden er groot mee.
Je kunt ook kiezen voor hele stukjes. In plaats van gepureerde wortel, kun je een wortel stomen of koken, en als heel stuk aan je kind geven. Dan kan hij het zelf vastpakken, voelen en in zijn mondje stoppen. Zowel de smaak als de structuur wordt beleefd. Op die manier worden de eerste hapjes een ware ervaring! Onze kinderen vonden het fantastisch om het eten zelf te mogen vasthouden, lekker mee te friemelen, uit elkaar te plukken en zelf in de mond (/haar/neus) te stoppen.
De Rapley methode
De Engelse schrijfster Gill Rapley is een van de eersten die dit ‘eten met stukjes’ voor haar MSc onderzoek heeft onderzocht en actief heeft gepromoot. Zij heeft met haar Rapley-methode een goed onderbouwde basis ontwikkeld om de eerste hapjes aan te bieden in de vorm van stukjes.
De uitgangspunten van de Rapley methode zijn:
- niet eerder starten dan 6 maanden
- je kindje zelf het eten laten ontdekken in de vorm van hele stukjes
- samen eten aan tafel
- je kindje eet met ‘de pot’ mee, uiteraard aangepast aan wat het kind op dat moment aankan, en geen gevaarlijke vormen (nootjes, ronde tomaatjes etc)
Gill Rapley heeft een aantal zeer interessante boeken geschreven. Helaas alleen in het Engels verkrijgbaar, maar zeker de moeite waard! Meer informatie.
De Kleintjes methode
Stefan Kleintjes heeft boeken geschreven in het Nederlands, waarin onder andere ook de Rapley-methode terugkomt. Hij heeft er zijn eigen draai aan gegeven en voegt een schat aan ervaring en kennis toe die hij als lactatiekundige en kinderdiëtist heeft opgedaan.
Op zijn website vind je een waar walhalla aan nuttige adviezen van ervaringsdeskundigen. Zowel op gebied van borstvoeding en alle problemen die daar (soms) bij komen kijken, als op het gebied van bijvoeding.
Je zou kunnen zeggen dat de Kleintjes methode een verder uitgewerkte versie is van de Rapley methode, met onder andere ook inzichten over type voeding, de kwaliteit van de voeding, belang van borstvoeding, en nog veel meer.
En, wat ik ook heel fijn vond in het boek van Stefan Kleintjes: de ervaringsverhalen van andere ouders en hilarische foto’s van kindjes genietend van het gepruts met stukjes voedsel. Een echte beleving, in plaats van passief een lepeltje aangeboden krijgen. Dat paste bij ons.
De eerste hapjes: groente of fruit?
Er zijn theorieën dat het beter is om de eerste hapjes met groente te starten dan met fruit. Reden is dat je kindje dan niet teveel went aan de zoete smaak zodat het ook de meer bittere groentesmaken leert waarderen. De Kleintjes methode is niet heel uitgesproken over ‘eerst groente’ en geeft ruimte om beiden vanaf een maand of 6 aan te bieden.
Wij zijn zelf wel de eerste dagen gestart met alleen groente, just in case, en het beviel ons goed. De kinderen vonden het heerlijk om te klooien met broccoli stronkjes, wortels, venkel, bieten, en ga zo maar door. Kort daarna, als afwisseling gaven we ook verschillende soorten fruit. Een waar feest. En ze kregen (en krijgen) er veel gevarieerde, belangrijke voedingsstoffen mee binnen.
Het introductieschema
Onze houvast: het introductieschema!
De Kleintjes-methode biedt een schema dat is samengesteld op basis van de laatste inzichten, waarin je kunt zien welk voedingsmiddel je wanneer ongeveer kunt introduceren. Dit schema is zo optimaal mogelijk ontwikkeld, bezien vanuit de rijping van de darmflora en een zo klein mogelijke kans op allergie-ontwikkeling. Het bevat richtlijnen voor alle groepen voedingsmiddelen, dus naast groente en fruit ook zuivel, vlees, eiwitbronnen, brood, beleg, drinken, etc.
Ik vond het vooral fijn om te zien met welke voedingsmiddelen je beter wat langer kunt wachten, waarvan ik het zelf wellicht anders had ingeschat. Bijvoorbeeld aardbeien, daarmee kun je beter even wachten tot ze 1 jaar zijn. En met prei kun je beter pas starten als je kindje 1,5 jaar is.
Naast het introductieschema vind je in het boek van Stefan Kleintjes ook fantastische recepten, passend bij de methode. Zoals een out-of-the-box recept voor moedermelk-pannenkoeken! Een fantastische oplossing voor ‘teveel gekolfd en zonde om weg te gooien’ en bovendien, waarom zou koemelk (toch ooit bedoeld voor het kalf?) beter zijn dan onze eigen moedermelk? Even wennen misschien, maar voor de durfallen onder ons, leuk om eens te proberen…
Lees ook deze grappige ervaring van een moeder, op de website van borstvoedingsorganisatie La Leche League.
Biologische voeding of ‘gangbaar’?
In de Kleintjes-methode wordt veel waarde gehecht aan een goede kwaliteit voeding. Maar wat is nu goede kwaliteit? Een van de uitgangspunten is dat je voor je baby’tje kiest voor biologische voeding.
Biologisch wil zeggen dat de groente en fruit niet is bespoten met bestrijdingsmiddelen en dat er geen kunstmest is gebruikt bij de teelt. De boer heeft een ruime vruchtwisseling en veel aandacht voor bodemgezondheid en biodiversiteit op zijn/haar land.
In geval van dierlijke producten, zoals melk, kaas, vlees en eieren, hebben de dieren een goed leven gehad, met onder andere voldoende bewegingsruimte en goed voer zonder bestrijdingsmiddelen.
Mocht je hier meer over willen lezen dan kun je op de websites van Bionext en Skal meer informatie vinden over biologische voeding, en de regels voor het bio-keurmerk. Je kunt biologische voeding vinden in de supermarkt of in natuurvoedingswinkels. En je herkent het bio-keurmerk aan het ‘groene blaadje’.
Conclusie?
Bied de eerste hapjes dus vooral aan op die manier die bij je past en wat goed werkt voor jou en je kindje! Hopelijk heb je wat ideeën kunnen opdoen met deze blog over hoe het eten met de kleintjes ‘ook’ kan. En wellicht heb je nog vragen of wil je je eigen ervaring met me delen? Ik ben erg benieuwd!
Meer uit de categorie Opvoeding.
Uitgelichte afbeelding: 123RF.com
Dit blog bevat affiliatelinks.
what do you think?