Onvoorwaardelijk Ouderschap

Onvoorwaardelijk Ouderschap wordt helaas vaak onterecht verward met grenzeloos opvoeden. In dit blog wil ik je daarom graag meer vertellen over deze manier van opvoeden en welke principes ervan ik zo ontzettend belangrijk vind.

Sinds ik in 2015 mijn tweede kindje kreeg ben ik mij gaan verdiepen in de verschillende opvoedstijlen. Ik kwam al snel uit op het principe Natuurlijk Ouderschap, een manier van opvoeden die kindvolgend is. Hierdoor lijkt onze manier van opvoeden het meeste op de democratische opvoedstijl. Democratisch opvoeden lijkt veel tijd te kosten, maar juist door veel met elkaar te praten leer je elkaar kennen. Op den duur zal dit duidelijk tijd schelen in de opvoeding, omdat er wederzijds respect en begrip is en je kind opgroeit tot een individu met een gezond zelfvertrouwen.

 

Natuurlijk Ouderschap

Vraag je je af wat Natuurlijk Ouderschap te maken heeft met Onvoorwaardelijk Ouderschap? Nou, Natuurlijk Ouderschap is als het ware het begin. Deze opvoedstijl gaat heel erg uit van de behoefte van je baby. Huilt je baby dan probeer je te achterhalen welke behoefte hij (of zij) heeft: honger, dorst, nabijheid, prikkelverwerking, pijn, afijn, je kent het rijtje waarschijnlijk wel. Naarmate je elkaar beter leert kennen wordt het achterhalen van de behoeftes als het goed is steeds makkelijker. Maar je baby blijft niet klein. Onvoorwaardelijk Ouderschap is als het ware een logische opvolger van Natuurlijk Ouderschap, de behoeftes van het hele gezin vormen steeds meer het uitgangspunt.

 

Behoeftes versus verlangens

Onvoorwaardelijk Ouderschap gaat dus uit van behoeftes. Niet alleen de behoeftes van je kind, maar ook die van het hele gezin plus die van de individuele gezinsleden. Natuurlijk kan er sprake zijn van conflicterende behoeftes, maar dan is het tijd om als gezin rond de tafel te gaan en er met elkaar over te praten.

Het is daarnaast ook belangrijk om het verschil te weten tussen een behoefte of een verlangen. Een behoefte is iets fundamenteels zoals als eten/drinken. Een verlangen is iets wat je heel graag wil doen of hebben. Denk hierbij aan televisie kijken. Sommige kinderen doen dit graag de hele dag en komen aan niks anders toe zonder hulp van jou. Ze hebben geen intrinsieke motivatie om iets anders te gaan doen. Ga samen na wat de behoefte is van het televisie kijken. Wil je kind misschien graag samen met jou iets doen?

 

Beschermende macht

Kijk, in zeldzame gevallen zijn er zeker situaties waarin er geen ruimte is om tegemoet te komen aan onderliggende behoeftes. Er moet bijvoorbeeld een medische ingreep plaatsvinden of je wil graag een hand omdat jullie langs een drukke weg lopen. Wees echter wel terughoudend met het inzetten van deze beschermende macht en pas dit enkel toe als er echt geen andere optie is!

 

Onvoorwaardelijk Ouderschap

Oké, nu we weten wat het verschil is tussen behoeftes en verlangens kunnen we nu dieper ingaan op de visie van Onvoorwaardelijk Ouderschap. Grondlegger is dr. Alfie Kohn. Hij stelt dat het gedrag wat een kind laat zien een reflectie van zijn emoties is. De korte omschrijving van Onvoorwaardelijk Ouderschap is deze: je houdt van je kind om wie hij is, niet om wat hij doet. Dat betekent ook gelijk dat straffen en belonen niet passend is bij deze manier van opvoeden. Immers, wanneer je consequenties verbindt aan gedrag dan ga je voorbij aan onderliggende emoties en onzekerheid, wat de relatie tussen ouder en kind niet ten goede komt. Nee, samenwerken is key.

Persoonlijk vind ik het wel eens lastig hoor, dat niet straffen en belonen. Het voorwaardelijke zit zo in mijn systeem, omdat ik zelf zo ben opgevoed. Daarnaast is de één ook strenger in het toepassen van Onvoorwaardelijk Ouderschap dan de ander. Ik vind bijvoorbeeld dat ik best enthousiast mag reageren wanneer mijn kind iets nieuws kan. Vooral als het kind in kwestie zichtbaar trots is op zijn prestatie. Sommigen vinden dit al een vorm van belonen, terwijl ik graag het enthousiasme met mijn kind wil delen en hem wil leren dat je best trots mag zijn wanneer je na hard werken je doel bereikt hebt.

 

Samenwerken

Een belangrijke pijler van Onvoorwaardelijk Ouderschap is het samenwerken met je kind. Heb jij het al eens geprobeerd? Wanneer je kind iets weigert heb je als ouder twee mogelijkheden: je wordt óf boos óf je gaat met je kind in gesprek. Waarom weigert je kind? Is het gevraagde te moeilijk? Wil hij liever iets anders doen? Wat de reden ook is, door met elkaar in gesprek te gaan kom je nader tot elkaar. En ja, sommige dingen moeten, maar dan kan je beter inspelen op intrinsieke motivatie in plaats van dwang te gebruiken.

 

Intrinsieke motivatie

De intrinsieke motivatie vind ik persoonlijk één van de belangrijkste principes van het Onvoorwaardelijk Ouderschap. Ik zal je een voorbeeld geven waarvan ik denk (hoop, eigenlijk) dat het herkenbaar voor je is. Wanneer een kind iemand pijn doet willen ouders vaak dat hun kind zijn excuses aanbiedt. Ze trekken het er als het ware bijna uit, het kind lispelt een ongemeende sorry en hup, weer over tot de orde van de dag. Waar gaat het verkeerd?

Bij onze jongste kinderen heb ik nooit gevraagd hun excuses te maken. Waarom niet? Omdat ik het belangrijk vind dat ze een excuus ook oprecht menen. Wat leren ze er anders van? Welke meerwaarde heeft zo’n lege sorry? Helemaal niets! Toen mijn kind naar de kleuters ging kwam hij ook ineens met lege sorry’s op de proppen, ik zie/voel/hoor het verschil direct. Probeer het maar eens uit, wedden dat jij het ook gelijk merkt?

 

Natuurlijke consequenties

Het creëren van intrinsieke motivatie is waar het in de opvoeding wat mij betreft om zou moeten gaan. Dat je je kinderen zodanig opvoedt dat ze zich uit zichzelf aan de regels willen houden. En als ze dat niet willen dat ze dan de natuurlijke consequenties ervaren. Want iedere keus die je in je leven maakt heeft immers een gevolg?

Nog een voorbeeldje dan om het te illustreren: het is koud, je wil graag dat je kind een jas aandoet. Je kind weigert. Dan kun je het afdwingen dat je kind toch die verrekte jas aandoet, of je neemt de jas mee en laat je kind ervaren wat de consequentie is van het naar buiten gaan zonder jas. Zo zijn er natuurlijk vele voorbeelden als deze te bedenken.

 

Grenzen stellen

Zoals ik aan het begin van dit artikel al aangaf staat Onvoorwaardelijk Ouderschap niet gelijk aan grenzeloos opvoeden. Het is echter wel interessant om de grenzen die jij je kind oplegt te analyseren.

Stel je zelf dan ook regelmatig de volgende vragen:

• Waarom is de door jou gestelde grens voor jou een grens? En is dat altijd, of alleen nu?
• Wat gebeurt er als je kind toch die grens overgaat? Loopt het dan gevaar of kan het eventueel de natuurlijke consequentie ervaren?
• Zou je de grens los kunnen laten of bij kunnen stellen en zo tegemoet kunnen komen aan je kind?

 

Temperamentvolle kinderen

Wij zijn gezegend met een aantal temperamentvolle kinderen. Ik weet dan ook als geen ander dat het onvoorwaardelijk opvoeden soms met vallen en opstaan kan gaan. Toch merk ik, nee ben ik ervan overtuigd, dat het juist voor deze groep kinderen enorm belangrijk is om ze onvoorwaardelijk op te voeden. Dat ze zich gehoord en gezien voelen, merken dat er rekening met hen gehouden wordt en dat ze af en toe ook mee mogen beslissen (autonomie).

 

Lees- en boekentips

Wil je na het lezen van dit artikel nog meer weten over de visie Onvoorwaardelijk Ouderschap? Dan kan ik je de volgende boeken aanraden:

• Onvoorwaardelijk Ouderschap geschreven door Alfie Kohn
• Temperamentvolle kinderen geschreven door Eva Bronsveld. De recensie vind je hier.

 

Lees ook

• Verschillende opvoedstijlen | Autoritair opvoeden
• Verschillende opvoedstijlen | Verwaarlozend opvoeden

 

Uitgelichte afbeelding: 123rf.com

Dit blog bevat affiliate links