’t Hooge Nest, een villa in de bossen in ’t Gooi, heeft een belangrijke rol gespeeld tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het groeit uit tot één van de grootste onderduikadressen in Nederland en wordt gerund door twee joodse zussen. En allemachtig, wat een indrukwekkend boek zeg! Het werd geschreven door Roxane van Iperen.
De Tweede Wereldoorlog wordt, terecht als je het mij vraagt, vaak uitgebreid behandeld op school. Het was toch een heel indrukwekkende periode voor ons land, we staan er niet voor niets nog ieder jaar uitgebreid bij stil. Iets wat veel minder bekend is zijn de feiten dat de Joden het niet zomaar hebben laten gebeuren en hoe Nederland de Duitsers gefaciliteerd heeft bij de Jodenvervolging.
De Jodenvervolging
Hoewel Nederland zich onafhankelijk had verklaard vielen de Duitsers Nederland op 10 mei binnen, op 14 mei werd Rotterdam gebombardeerd en 15 mei was de bezetting een feit. Al snel begonnen de Duitsers de joden actief te vervolgen. Er werd een administratie opgezet, de geregistreerde joden kregen allemaal een Davidsster die ze verplicht op hun kleding moesten dragen. Gaandeweg mochten de joden zich in de maatschappij steeds minder vrij bewegen en in steden werden zelfs getto’s gevormd.
Toen het zover was dat de joden eenmaal gedeporteerd werden legde de NS extra spoorlijnen aan zodat de trein tot aan kamp Westerbork kon komen. Mede dankzij de nauwkeurige registratie van alle in Nederland wonende joden werden grote aantallen mensen tegelijkertijd afgevoerd, iets wat je je nauwelijks kunt voorstellen.
Gelukkig waren er ook joden die de bui al voelden hangen. Zij kozen ervoor om zich niet als jood te laten registreren, hoefden daarom geen ster te dragen en aangezien ze dus niet in het systeem stonden konden ze ook niet afgevoerd worden. Natuurlijk was dit niet helemaal zonder risico.
Joodse zussen
Twee joodse zussen, Janny en Lien Brilleslijper, wonen ten tijde van de Duitse inval in Amsterdam. Wanneer de Duitsers oproepen tot registratie kiest Janny ervoor om zich niet te laten registreren, de rest van het gezin Brilleslijper wordt wel geregistreerd. De zussen hebben veel belangrijke contacten en gaandeweg rollen ze steeds verder het verzet in.
Dan komt het moment dat de familie Brilleslijper en hun naasten Amsterdam moeten ontvluchten. Uiteindelijk komen ze terecht in Bergen waar ze een poos kunnen wonen. Wanneer de Atlantische Muur gebouwd wordt en hun huisje gesloopt dreigt te worden, zijn ze helaas genoodzaakt op zoek te gaan naar een nieuw adres. Maar waar kunnen ze nog heen?
Na dagen zoeken stuit één van de mannen op de villa ’t Hooge Nest. Het blijkt een zomerverblijf te zijn van twee zussen die in Amsterdam wonen. Ze vragen of ze het mogen huren zolang de oorlog duurt en de zussen gaan akkoord. ’t Hooge Nest groeit al snel uit tot één van de grootste onderduikadressen van Nederland. En dat midden in ’t Gooi, pal onder de neus van NSB-buren en andere nazikopstukken, waaronder Anton Mussert.
Verraad
Ondanks dat het gevaar van verraad altijd loert is iedereen die een plekje nodig heeft altijd welkom. Op zijn piek telt het huis zo’n twintig inwoners. De broer van Janny en Lien legt een ingenieus alarmsysteem aan en maakt diverse onderduikplekken in het huis. Als het moet kan het binnen een minuut zijn alsof er niemand in het huis aanwezig is.
De vredige plek van het huis, tussen de bomen met zicht op het IJsselmeer, maakt dat mensen zich een beetje kunnen ontspannen. Niemand heeft het idee opgesloten te zitten aangezien er gewoon geluid gemaakt kan en mag worden. Dit in tegenstelling tot veel andere onderduikadressen.
Hoewel het lange tijd goed gaat slaat op een dag in juli 1944 het noodloot toe. ’t Hooge Nest wordt verraden en zijn bewoners afgevoerd…
Auschwitz
Naar eigen zeggen belandt de hele familie Brilleslijper met het laatste transport, tegelijk met de familie Frank, in Auschwitz. Ik zeg hier bewust naar eigen zeggen, omdat de documentatie afwijkt van dit verhaal. De familie Frank en Brilleslijper zouden niet tegelijkertijd zijn afgevoerd, maar het kan natuurlijk ook zijn dat de documentatie op dit punt niet klopt.
Janny en Lien ontmoeten de zussen Anne en Margot wel in kamp Auschwitz, en zorgen voor hen in de laatste dagen voor hun overlijden.
De zussen weten de gruwelijkheden van kamp Auschwitz te trotseren en weten uiteindelijk veilig terug te keren in Nederland. Maar de aankomst terug in Nederland valt toch even tegen… Gelukkig zijn hun mannen en kinderen wél blij om hen weer terug te zien.
Indrukwekkend
’t Hooge Nest heeft een verpletterende indruk op me gemaakt. Het heeft me de ogen geopend over de rol van Nederland tijdens de Jodenvervolging. Hadden we als land niet meer kunnen, nee moeten doen? Hoe hebben we de ogen zo kunnen sluiten en weg kunnen kijken van de gruwelijkheden die onder onze neus plaatsvonden? Ik vind het te makkelijk om het weg te vegen onder het mom: het was oorlog.
Ben je op zoek naar een bijzonder verhaal, dan is ’t Hooge Nest een absolute aanrader! Meer informatie over het boek vind je hier.
Lees ook
Uitgelichte afbeelding: 123rf.com
what do you think?